Op 6 september is de Duitse kunstenaar Rebecca Horn op 80-jarige leeftijd overleden. Museum Arnhem bewijst haar graag een laatste eer door stil te staan bij haar iconische werk ‘Venustrechter’ in de beeldentuin van het museum.
Rebecca Horn (1944 … 2024) onderzocht in haar werk – installaties, films, sculpturen en performances – de binnen- en buitenwereld van de mens en de rol die energie, emotie en communicatie daarin spelen. Ze staat bekend om haar surrealistische en sensuele ‘kunstmachines’ waarin muziekinstrumenten, vogelveren en mechanica zijn verwerkt. Horn studeerde in Hamburg en Londen voordat ze naam maakte als kunstenaar in New York en Parijs.
Haar vroege werk droeg kenmerken van de Fluxus-beweging: eind jaren zestig en zeventig werkte ze aan Unicorn, een kostuum voor een medestudent die ze op een zomerochtend halfnaakt door het bos liet wandelen. Maskers en hoofdtooien komen veel voor in haarwerk: in 1972 maakte ze Pencil Mask, een werk versierd met spijkerachtige potloden, waarbij ze de dragers instrueerde hun hoofd ritmisch van links naar rechts te bewegen voor een witte muur.
Muziekinstrumenten zoals piano’s en violen waren een ander gemeenschappelijk onderdeel. In 1992 nam Horn de opdracht van zanger Peter Gabriel aan om zijn lied Secret World te visualiseren, waarbij zij een installatie bouwde met een strijkstok en een operaverrekijker in een oude koffer die ze op een vlooienmarkt in Berlijn had gekocht.
Een van haar bekendste werken, Turtle Sighing Tree uit 1994, is een extra groot boomstruikgewas gemaakt van koperen buizen, dat met regelmatige tussenpozen doordringend geschreeuw en gejammer laat horen in verschillende talen.
Horn voelde zich mede door de nasleep van WOII tot de beeldende kunst aangetrokken. “We konden geen Duits spreken, Duitsers werden gehaat”, zei ze. “We moesten Frans en Engels leren. We waren altijd op reis, ergens anders en we spraken iets anders. Maar ik had een Roemeense gouvernante die mij leerde tekenen. Ik hoefde niet in het Duits, Frans of Engels te tekenen. Ik kon gewoon tekenen.”
Naast installaties en sculpturen produceerde Horn ook literaire teksten en scenario’s, en regisseerde zij films en opera’s. Haar komedie Buster’s Bedroom uit 1990, met in de hoofdrollen Donald Sutherland en Geraldine Chaplin, was een eerbetoon aan slapstickicoon Buster Keaton, een levenslange inspiratiebron voor haar werk.
In 2007 richtte Horn een studio op in een fabriek in Bad König die ooit eigendom was van haar familie. Dit is de Moontower Foundation, die zich inzet voor het behoud van haar werken en het ondersteunen van jonge kunstenaars. Horn trok zich terug uit het openbare leven nadat ze in 2015 een beroerte kreeg.
In haar ‘Venustrechter’ sijpelt regenwater naar binnen, dat vervolgens als de zon schijnt door de hitte verdampt, opstijgt, en weer naar beneden druppelt. Het werk staat hiermee voor het innerlijke leven van de mens dat zich achter het oppervlak afspeelt.
