Baders in de kunst

 In Museum MORE is tot en met 6 oktober de grote zomertentoonstelling Licked by the Waves – Nieuwe baders in de kunst  te zien. Ontdek hoe moderne en hedendaagse kunstenaars op baanbrekende wijze het klassieke thema baders vormgeven. Deze internationale tentoonstelling laat de voortdurende fascinatie zien voor dit onderwerp. Tientallen werken van 70 kunstenaars bieden een rijk spectrum aan verrassende visies op de badende mens. Van prachtig intiem tot ironisch en van klein en kwetsbaar tot spectaculair.  Ontdek de nieuwe baders in de kunst van Marlene Dumas tot Niki de Saint Phalle en van Camille Bombois tot Amoako Boafo.

Traditie

Het onderwerp baders heeft een lange kunsthistorische traditie die nog altijd springlevend blijkt. In de 19e eeuw verdwenen langzaam de klassieke voorwendselen om baders te schilderen. De Drie Gratiën, Venus en Diana uit de Griekse en Romeinse mythologie schoven naar de achtergrond, samen met de Bijbelse Eva en Susanna. Eeuwenlang waren zij de belangrijkste bloot badende vrouwen in de schilderkunst. Maar nu kreeg de nieuwe bader ruim baan, verscheen als fenomeen op zichzelf en begon in andere, moderne vormen te verschijnen. Kunstenaars gingen experimenteren. Half of geheel ontblote vrouwen – en soms mannen – werden in en om het water geschilderd, en plein air. Hoewel het onderwerp zich vaak buiten in de natuur bevindt, is het verre van natuurlijk. De bader is een kunstmatig maaksel dat vragen oproept over de weergave en verbeelding van het lichaam, over schoonheid, seksualiteit, toe-eigening en de mannelijke – of juist vrouwelijke – blik.

Ongemakkelijk

Vrouwelijk naakt is traditioneel omgeven met een gevoel van kwetsbaarheid en schaamte. De verhouding tussen toeschouwer en bader, tussen kunstenaar en muze kan – ook nu nog – een ongemakkelijk gevoel van voyeurisme opleveren. Met welke ogen kijken wij? Zien we een paradijs vol onschuld of zien we erotiek en lust? Ervaren we ontroering of misschien koele afstand bij het zien van de mens, naakt en onbeschermd.

Licked by the Waves (naar een gedicht van Walt Whitman) toont hoe kunstenaars van nu de mens laat spelen in watergolven, rimpelloos laat drijven of loom laat hangen aan een zwembadrand. In een zinderende zon of in het donker, bij nacht. Het plezier van een zintuigelijk ervaring kan van het doek afspatten. Een overgave aan water kan verstild zijn afgebeeld. De bader kan zelfs bijna één worden met vloeibare elementen. De badende mens in de kunst is niet alleen een (naakte) figuur, met benen en billen, in het water. De omgeving, de natuur, het waterlandschap, spelen minstens zo’n belangrijke rol. Een arcadische wereld in frisblauw en groen kan de bader omringen, maar strand, zee en horizon kunnen de mens ook omsluiten in een oranjerood broeierig watertheater. Een onderdompeling kan reinigen, bevrijden maar ook bedreigen.

Humor en confrontatie

Nieuwe baders in de kunst zijn soms ambigue. Een Ophelia-achtige figuur in diepdonker water zoekt verlossing van een trauma. In een badkamer bekijkt een mens het eigen lichaam in gefragmenteerde staat. We zien humor maar ook confrontatie. Aan een strand staart een jongetje met grote ogen naar waarschijnlijk een onaards mooie vrouw. Ze kan zo uit een commercial gestapt zijn. Ironie, parodie en fascinerende, eigenzinnige verwijzingen naar kunst, reclame en beeldcultuur gaan hand in hand. Een duik in een zee, rivier of bad is in de moderne en hedendaagse kunst een verkenning van een andere beeldtaal, maakt plaats voor nieuwe perspectieven en vormt tegelijkertijd een reactie op eeuwenoude stereotypen.

In deze internationale tentoonstelling, samengesteld door artistiek directeur Maite van Dijk en gastconservator kunstenaar Tanja Ritterbex, zal een grote verscheidenheid aan moderne en hedendaagse kunstenaars worden getoond die het thema baders meermaals hebben verkend in hun werk. Ook zijn er vele nieuwe, speciaal voor de tentoonstelling gemaakte kunstwerken te zien. Een greep uit de 70 verschillende kunstenaars: Marlene Dumas, Claire Tabouret, Simone Kennedy Doig, Carel Willink, Amoako Boafo, Lydia Pettit, Jenna Gribbon, Neo Matloga, Katherine Bradford, Danny Fox, Jean Jullien, Vivian Greven, Niki de Saint Phalle en Aristide Maillol.

Op zaal zullen kunstenaars Jean Jullien, Marie Aly en Tanja Ritterbex een monumentale wandschildering maken.

Bij de tentoonstelling verschijnt een volledig geïllustreerde catalogus in Nederlands/Engels met verdiepende bijdragen van dr. Simon Kelly (hoofd Moderne Kunst van het Saint Louis Art Museum), prof.dr. Maaike Meijer (professor Genderstudies), prof.dr. Rosemarie Buikema (hoogleraar Kunst, Cultuur en Diversiteit) en Tanja Ritterbex (kunstenaar en gastconservator van de tentoonstelling). Uitgever is WBooks.

Kunstenaars

Grgur Akrap, Marie Aly, Pat Andrea, Patrick Angus, Sara Anstis, Farah Atassi, David Azegbe-otaru, Polina Barskaya, Alexander Basil, Tilo Baumgärtel, Eva Beresin, Pim Blokker, Amoako Boafo, Camille Bombois, Aplerh-Doku Borlabi, Katherine Bradford, Christian Brandl, Marlene Dumas, Hadassah Emmerich, Ferdinand Erfmann, Bobbi Essers, Tom Fabritius, Rainer Fetting, Danny Fox, Marliz Frencken, Falk Gernegross, Evgen Čopi Gorišek, Kate Gottgens, Vivian Greven, Jenna Gribbon, Janes Haid-Schmallenberg, Duncan Hannah, Matthew Hansel, Erich Heckel, Isabelle Heske, Abul Hisham, Chantal Joffe, Jean Jullien, Simone Kennedy Doig, Pierre Knop, Ralf Kokke, Friedrich Kunath, Aubrey Levinthal, Brandon Lipchik, Jacques Lipchitz, Janis Löhrer, Aristide Maillol, Keetje Mans, Mickey Mason, Neo Matloga, Daniel Correa Mejía, Ciarán Murphy, Danielle Orchard, Kottie Paloma, Leo Park, Lydia Pettit, Laurent Proux, Eva Räder, Tanja Ritterbex, Niki de Saint Phalle, Charlotte Schleiffert, Claire Tabouret, Norbert Tadeusz, Guim Tió, Jan De Vliegher, Caroline Walker, Matthias Weischer, Tom Wesselmann, Co Westerik, Carel Willink, Guy Yanai.

Te zien in Museum MORE van 6 juli tot en met 6 oktober 2024