Museum MORE toont vanaf 9 maart 2024 zo’n honderd topstukken van de Duitse schilder Cornelius Völker (1965). Het is het eerste museale oeuvre-overzicht van Völker in Nederland en komt tot stand in samenwerking met het Kunstpalast in Düsseldorf.
Er lijkt geen enkel onderwerp meer taboe in de kunst. Toch rekt Völker de grens op met beelden die alledaags lijken, maar doorgaans aan ons zicht onttrokken worden. In zijn schilderijen vereeuwigt Völker onder andere glanzende wapens en bebloede tampons. Hij verbeeldt cavia’s als popsterren of kiest kalende mannen als centrale figuur. Dingen die je eigenlijk niet hoort te schilderen. Op virtuoze wijze wervelt de kunstenaar zorgvuldig olieverf over zijn doeken en tilt hij zijn onderwerpen op tot ongekende hoogte.
Verschijnen en verdwijnen
Cornelius Völker woont en werkt al meer dan 30 jaar in Düsseldorf en heeft in die decennia een reputatie opgebouwd als een van de markantste figuratieve schilders van zijn generatie in Duitsland. Völkers schilderkunst is een voortdurende verkenning van het thema tijd. Welk onderwerp hij ook verbeeldt. Zijn schilderijen gaan over het verschijnen en verdwijnen van dingen. Zo heeft hij heeft talloze vervliegende en verstuivende wolken geschilderd. Ze waaien niet weg, maar lijken bevroren te hangen in tijd en ruimte. Hun fragiele, raadselachtige aanwezigheid wordt versterkt door de kleurstelling: verwarrende oranje of paarse tinten in plaats van clichématige witte schapenwolken aan een helderblauwe lucht. Geïsoleerd van een zichtbare omgeving doen Völkers (stof)wolken bijna abstract aan. De kunstenaar kent zijn klassiekers maar geeft er een 21ste-eeuwse draai aan. Een pop-art-achtige vierkante chocoladereep is doekvullend. Ligt er een plas bloed of is het tomatenketchup die hij als een soort filmstill uit een thriller afbeeldt?
Spannende kijkervaring
Völkers hedendaagse onderwerpen en onze houding ten aanzien van dit soort beelden zorgen voor een spannende kijkervaring. Zijn meesterlijk uitgevoerde schilderijen – vaak in groot formaat – lijken glamour te geven aan schijnbaar onooglijke zaken. De alledaagsheid van vieze vlekken op een tafel of geplet fruit, dagen de beschouwer uit. Zijn magistrale weergave van materialen en lichtreflecties kunnen je op het verkeerde been zetten. Een paar rode lippen krijgt monstrueuze afmetingen. Een stapel boeken groeit uit tot de proportie van een imposante berg. Een bebloede tampon of gebruikte pleister zijn net zo betekenisvol als de prachtig verwelkende bloemen die Völker ook schildert. Het draait om existentiële thema’s. De kwetsbaarheid en vergankelijkheid van het (menselijk) bestaan. Völker weet deze stokoude thematiek nieuw leven in te blazen door zijn onderwerpen luid en duidelijk op het doek te zetten.
Naar motief
Zijn 17de-eeuwse voorgangers zouden verse asperges kiezen, maar Völker kiest eerder een glazen pot met fabrieksgroenten die hij trefzeker neerzet. Aangevuld met bijvoorbeeld alcoholflessen en een half opgebrande kaars maakt de kunstenaar dubbelzinnige stillevens die verwijzen naar oude vanitas-stukken. Naar de eindigheid van het leven. Vaak werkt hij in series om zo zijn onderwerpen nog verder uit te diepen en van alle kanten te onderzoeken. En bij voorkeur schildert hij naar motief – haast nooit naar foto. Dat stelt hem soms voor uitdagingen als het gaat om moeilijk verkrijgbare objecten, die hij in zijn atelier in Düsseldorf wil bestuderen. Zijn reeks doeken met als onderwerp vuurwapens en partydrugs kwamen daarom moeizaam tot stand. Want hoe leg je de hand op illegale goederen?
Technisch experimenteren
Völker zoekt niet alleen de spanning op tussen wat zogenaamd geoorloofd is binnen de kunst en de context waarin hij zijn onderwerpen vastlegt. Hij experimenteert ook voortdurend op technisch vlak. Zijn fascinatie voor alle mogelijkheden die verf biedt, is een drijvende kracht achter zijn kunstenaarschap. Alle uitersten wil hij hanteren. Soms zwiert Völker zijn penseel in een dramatische choreografie, dan weer in subtiele bewegingen. Met sensueel dikke verfstreken of juist transparante, tere verflagen zoekt hij naar het maximaal haalbare als schilder. Hij werkt met liggende doeken – niet op ezel – zodat hij het werkproces optimaal onder controle kan houden en de verf niet per ongeluk naar beneden druipt. Het resultaat zijn kleurrijke, expressieve schilderijen die een nieuwe, moderne invulling geven aan traditionele figuurstukken en stillevens.
Cornelius Völker (1965) woont en werkt In Düsseldorf, waar hij aan de toonaangevende Kunstacademie studeerde. Hij kreeg er onder meer les van de legendarische A.R. Penck en Dieter Krieg. Vanaf 2005 is hij tevens hoogleraar schilderkunst aan de Kunstacademie Münster. Een tiental jaren hield hij een atelier in New York en in zijn huidige woonplaats. Sinds 2018 is hij lid van de Noordrijn-Westfaalse Academie van Wetenschappen, Geesteswetenschappen en de Kunsten. Völker won verschillende prijzen en exposeert behalve in zijn vaderland, ook veelvuldig in de Verenigde Staten.
