Met de tentoonstelling Kunst in het Derde Rijk – Verleiding en afleiding reflecteert Museum Arnhem op de kunst uit de periode van het ‘Derde Rijk’, 1933 … 1945. Hoe ziet deze kunst eruit? Waarom was er tijdens het naziregime, bekend om zijn politieke geweld, oorlog en de Holocaust, zoveel aandacht voor de hedendaagse kunst? Steunden de kunstenaars het regime, steunde het regime de kunstenaars, of beide?
Kunst in het Derde Rijk biedt een overzicht van schilder- en beeldhouwkunst onder het naziregime in Duitsland. Vooral kunst uit de periode 1937 … 1944, die werd tentoongesteld op de jaarlijkse Große Deutsche Kunstausstellung in München, is te zien. Deze tentoonstellingen werden door de staat georganiseerd. Hier kwamen enorme aantallen mensen op af. Er werd in deze periode werk van duizenden kunstenaars getoond, dat qua stijl en onderwerp voldeed aan de denkbeelden van de nationaalsocialisten. Deze kunstwerken werden op grote schaal getoond en aangekocht door burgers, de staat en haar nazileiders. Daar profiteerden de deelnemende kunstenaars flink van. Maar ook de staat profiteerde: kunst vormde een afleiding van de misdadige praktijken van de nazi’s en een succesvol verleidingsmiddel voor hun ideologie. Hoe ver gingen de nazi’s in het controleren van de kunstwereld?
Kunst in het Derde Rijk presenteert zo’n negentig schilder- en beeldhouwwerken van kunstenaars als Claus Bergen, Paul Mathias Padua, Ria Picco-Rückert, Adolf Reich, Ivo Saliger, Josef Thorak, Else Wex-Cleemann, Adolf Wissel en Adolf Ziegler. Het meeste werk is na 1944 (bijna) niet meer tentoongesteld. Het is nu dus voor het eerst sinds 1944 dat deze vele verschillende kunstwerken samenkomen in één overzichtstentoonstelling en dat er door een kunstmuseum in Nederland op deze schaal aandacht wordt gegeven aan deze beladen periode in de Duitse kunstgeschiedenis.
Kunst in politieke context
Museum Arnhem is gespecialiseerd in de verschillende vormen van het realisme in de eerste helft van de twintigste eeuw. Kunst in het Derde Rijk is een verdere verkenning van deze realistische kunst in een politieke context. Met deze tentoonstelling wil Museum Arnhem de rol van kunst in het Derde Rijk belichten. Hoe werd kunst gebruikt voor politiek voordeel? Het is een periode in de kunstgeschiedenis waar weinig mensen wat van afweten en die lange tijd is genegeerd in de kunstgeschiedenis. Museum Arnhem wil juist informeren over deze blinde vlek en laten zien hoe kunst werd ingezet om politieke ideeën te verspreiden.
Praktische informatie
Je hebt een ticket met tijdslot nodig om Kunst in het Derde Rijk te bezoeken. Medio oktober start de kaartverkoop voor deze tentoonstelling.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie van Uitgeverij WBOOKS. Deze is vanaf 12 november voor €24,95 te koop in onder meer de museumwinkel.
Met dank aan
De tentoonstelling Kunst in het Derde Rijk is mede mogelijk gemaakt met steun van het Blockbusterfonds, de VriendenLoterij, de gemeente Arnhem, het vfonds, Stichting Zabawas, het Prins Bernhard Cultuurfonds, het VSBfonds, het Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds en het Mondriaan Fonds.
De meeste werken in de tentoonstelling zijn afkomstig van het Deutsches Historisches Museum in Berlijn. Andere bruikleengevers zijn de Pinakothek der Moderne in München en enkele particulieren.
